រាជ​រ​ដ្ឋា​ភិ​បា​ល​កម្ពុ​ជា​ ​បា​ន​ចំ​ណា​យ ​ប្រា​ក់​ស​រុ​ប​ប្រ​មា​ណ​៧​លា​ន​ដុ​ល្លា​រ​ ​អា​មេ​រិ​ក​ ​ដើ​ម្បី​ធ្វើ​កា​រ​សា​ង​ស​ង់ស្ថា​-​នី​យ​តា​ម​ដា​ន​បា​តុ​ភូ​ត​អា​កា​ស​ធា​ តុ​ ​នៅ​ ​ក្នុ​ង​​បរិ​វេ​ណ​ក្រ​សួង​ធ​ន​ធា​ន​ទឹក​ ​និ​ង​ ​ឧ​តុ​និ​យ​ម​ ​ដែ​ល​មា​នទី​តាំ​ង​នៅ​ជិ​ត​ស្ពា​ន​ ​អា​កា​ស​ក្បា​ល​ថ្ន​ល់​ ​ភា​គ​ខា​ង​ត្បូ​ង ​រា​ជ​-​ ​ធា​​នីភ្នំ​ពេ​ញ​។​
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានឱ្យដឹងថា ក្រោយការ ដាក់ឱ្យដំណើរការ “ស្ថានីយរ៉ាដា តេ- ជោសែន” នេះ ប្រទេសកម្ពុជា អាចធ្វើ សមាហរណកម្មវិស័យឧតុនិយម របស់ ខ្លួន ជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសជឿន-លឿននានានៅក្នុងតំបន់ និងពិភព- លោក បានដោយស្មើមុខ...។
បច្ចុប្បុន្ន ការតាមដានមើលបាតុភូតធម្មជាតិ នៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅមាន ភាពទន់ខ្សោយយ៉ាងខ្លាំង បើធៀបជាមួយនឹងបណ្តាប្រទេសក្បែរខាង ដែលរួមមានដូចជា ថៃ និងវៀតណាម ជាដើម ព្រោះថា ប្រទេសកម្ពុជា ខ្វះនូវឧបករណ៍ទំនើប ដើម្បីធ្វើការព្យាករណ៍ ដែលអាចកំណត់ទិន្នន័យបានជាក់លាក់។
ប្រឈមនឹងស្ថានភាពដ៏លំបាកនេះ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្រោមការដឹកនាំដ៏ឈ្លាសវៃ របស់សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានអនុញ្ញាតឱ្យក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម សាងសង់ស្ថានីយឧតុនិយម ដែលបំពាក់ ដោយឧបករណ៍ទំនើប ឈ្មោះថា ដាប់ប៊លរ៉ាដា ដើម្បីបម្រើឱ្យការព្យាករណ៍អាកាសធាតុ មានលក្ខណៈស្តង់ដារ និងសុក្រឹត។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា នាយកខុទ្ទកាល័យក្រសួង ធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានមានប្រសាសន៍ប្រាប់ “អង្គរធំ” នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍ផ្ទាល់ កាលពីថ្ងៃ២៩ ខែវិច្ឆិកា ថា រាជរដ្ឋាភិបាល បានផ្តល់ថវិកាសរុបប្រមាណ ៧លានដុល្លារអាមេរិក ឱ្យក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុ- និយម ដើម្បីធ្វើការសាងសង់ “ស្ថានីយរ៉ាដា តេជោ សែន” ដែលជាស្ថានីយស្រង់ទិន្នន័យអាកាសធាតុ ដ៏ទំនើបបំផុត មិនធ្លាប់មាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ ប្រទេសកម្ពុជា។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍ ឱ្យ ដឹងទៀតថា ក្នុងចំណោមថវិកាប្រមាណ ៧លានដុល្លារ នេះ មានប្រមាណជាង២លានដុល្លារអាមេរិក ត្រូវបាន ប្រើក្នុងការងារសាងសង់តួប៉មអគារស្ថានីយ និង ប្រមាណជាង៤លានដុល្លារអាមេរិក ប្រើសម្រាប់ការ បំពាក់ឧបករណ៍ទំនើប ស្រង់យកទិន្នន័យផ្នែកអា-កាសធាតុ។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានគូសបញ្ជាក់ថា “យើង សង្ឃឹមថា ក្រោយការដាក់ឱ្យដំណើរការជាផ្លូវការ ស្ថានីយថ្មីនេះ ប្រទេសកម្ពុជា អាចនឹងធ្វើសមាហរណ- កម្មវិស័យឧតុនិយមរបស់ខ្លួន ជាមួយនឹងបណ្តា- ប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក បានដោយស្មើ- ភាព ព្រោះថា ស្ថានីយមានបំពាក់ដោយឧបករណ៍ ស្រង់ទិន្នន័យអាកាសធាតុទំនើប លក្ខណៈស្តង់ដារ និងសុក្រឹតបំផុត”។
បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសកម្ពុជា ពុំមានឧបករណ៍ សម្រាប់ព្យាករណ៍អាកាសធាតុ ដែលមានលក្ខណៈ សុក្រឹត ដូចជាបណ្តាប្រទេសនានានៅក្នុងតំបន់ទេ គឺ មានត្រឹមតែស្ថានីយតាមដានអង្កេត និងកត់ត្រា អាកាសធាតុតែប៉ុណ្ណោះ។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍ថា ការព្យាករណ៍ស្តីពីអាកាសធាតុរបស់កម្ពុជា កាលពី ពេលមុន គឺយើងប្រមូលយកទិន្នន័យពីបណ្តាប្រទេស ផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់ និងនៅក្នុងទ្វីប ក្នុងនោះមាន ដូចជា ហុងកុង ថៃ ម៉ាកាវ កូរ៉េ ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ជាដើម ដែលគេចាប់ហើយយកមកធ្វើការវិភាគ ដើម្បីធ្វើការព្យាករណ៍។ ហេតុនេះ រាល់ទិន្នន័យទាំង នោះ មិនមានភាពជាក់លាក់សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ទេ ព្រោះថា ទិន្នន័យទាំងនោះ ឆ្លុះបញ្ចាំងសំដៅតែទៅ លើតំបន់របស់គេតែប៉ុណ្ណោះ។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍បន្ត ថា “រ៉ាដា ដែលកំពុងធ្វើការសាងសង់នេះ ក្រោយដាក់ ឱ្យដំណើរការ វានឹងបម្រើឱ្យគោលដៅរបស់ប្រទេស- យើងទាំងអស់។ ដូច្នេះ រាល់ទិន្នន័យទាំងឡាយដែល យើងទទួលបាន គឺមានភាពច្បាស់លាស់ជាង ហើយ ការព្យាករណ៍ក៏មានភាពសុក្រឹតជាងព័ត៌មានដែល យើងធ្លាប់ទទួលយកពីគេ កាលពីពេលមុនដែរ”។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងថា “ខ្ញុំ គិតថា សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ការមានស្ថានីយ តេ- ជោសែន នេះមួយ គឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ ក្នុងការចាប់ យកទិន្នន័យអាកាសធាតុ មកធ្វើការព្យាករណ៍ ពីព្រោះ ថា ស្ថានីយនេះមានបំពាក់ទៅដោយប្រព័ន្ធ រ៉ាដា ដែល អាចធ្វើប្រតិបត្តិការបានក្នុងរង្វង់អង្កត់ផ្ចិត ដល់ទៅ ៤០០គីឡូម៉ែត្រឯណោះ”។
សូមបញ្ជាក់ថា សព្វថ្ងៃ តួប៉មអគារស្ថានីយ រ៉ាដាថ្មីនេះ ត្រូវបានធ្វើការសាងសង់ស្ទើររួចរាល់ជា ស្ថាពរ១០០ភាគរយហើយ និងរង់ចាំតែការដាក់បំពាក់ ឧបករណ៍រ៉ាដា និងប្រព័ន្ធចាប់យកទិន្នន័យ ដើម្បីធ្វើ- ការព្យាករណ៍តែប៉ុណ្ណោះ។
យោងតាមក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម បានឱ្យដឹងថា អគារប៉មស្ថានីយតេជោសែន ដែល មានកម្ពស់ជាង៦០ម៉ែត្រ ពីដី និងមានបាតក្រោមទំហំ ប្រមាណ២៧ម៉ែត្រ សង់ឡើងមានរាង៨ជ្រុង ធំក្រោម ស្តួចចុងខាងលើ ហើយត្រូវបានចាប់ផ្តើមការសាង- សង់ដំបូង នៅក្នុងអំឡុងដើមឆ្នាំ២០១១នោះ នឹងត្រូវ ដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ ក្នុងការព្យាករណ៍អា-កាសធាតុ នៅក្នុងខែមករា ឬក៏ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១២ ខាងមុខនេះ។
បច្ចុប្បន្ន ឧតុនិយម បម្រើឱ្យវិស័យជាច្រើន រួមមានដូចជា វិស័យកសិកម្ម វិស័យអាកាសចរណ៍ និងវិស័យនាវាចរណ៍ ជាដើម ដោយហេតុថា ឧតុនិយម អាចឱ្យគេដឹងពីពេលវេលា និងចំនួនទឹកភ្លៀងដែលធ្លាក់ ល្បឿនខ្យល់ និងកម្ពស់រលកសមុទ្រ ជាដើម។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍ថា ការដាក់ឱ្យដំណើរការនូវស្ថានីយឧតុនិយមថ្មីនេះ អាច ឱ្យយើងដឹងពីល្បឿនខ្យល់ កំដៅផែនដី ហើយនិង បរិមាណនៃការធ្លាក់ទឹកភ្លៀង នៅក្នុងប្រទេស មាន ភាពសុក្រឹតជាងមុន ព្រោះថា ស្ថានីយនេះ បំពាក់ ដោយឧបករណ៍ទំនើបបំផុត ដែលមានប្រើនៅក្នុង ប្រទេសជាច្រើន ដូចជា បារាំង អូស្ត្រាលី ឥណ្ឌូណេស៊ី និងវៀតណាម ជាដើម។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍បន្ត ថា “ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា មិនដែល មានឧបករណ៍ទំនើបបែបនេះ ដើម្បីតាមដាន និង ព្យាករអាកាសធាតុ ដូចជាពេលនេះទេ។ ហេតុនេះ ដើម្បីឱ្យស័ក្កិសមទៅនឹងការមានឧបករណ៍នេះ យើង ក៏ប្រសិទ្ធនាមស្ថានីយនេះថា “ស្ថានីយ៍តេជោសែន” តែម្តង ដើម្បីលើកតម្កើងដល់ស្នាដៃអ្នកដឹកនាំប្រទេស របស់យើង”។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានមានប្រសាសន៍បន្ត ទៀតថា “ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ក្រោយការដាក់ឱ្យដំណើរការ- ស្ថានីយតេជោសែន នេះ ទាំងការងារជូនដំណឹងស្តីពី ការព្យាករណ៍អាកាសធាតុ ក៏ដូចជាទិន្នន័យនៃការ-ហោះហើរ និងការធ្វើនាវាចរណ៍ជាដើម សុទ្ធតែទទួល បានព័ត៌មានជាក់លាក់ជាងមុនទាំងអស់”។
សូមបញ្ជាក់ថា ដើម្បីឱ្យដំណើរការស្ថានីយថ្មី នេះប្រព្រឹត្តទៅមានភាពរលូន ក្រសួងធនធានទឹក និង ឧតុនិយម បានបញ្ជូនមន្ត្រីរបស់ខ្លួនចំនួន១៥នាក់ ឱ្យ ទៅធ្វើការសិក្សាទាក់ទងនឹងផ្នែកជំនាញ ក្នុងការប្រើ- ប្រាស់ឧបករណ៍ឧតុនិយមទំនើប នៅឯប្រទេសបារាំង និងអាល្លឺម៉ង់។
ឯកឧត្តម ចាន់ យុត្ថា បានគូសបញ្ជាក់ថា ទោះ- បីប្រទេសកម្ពុជា មានឧបករណ៍ទំនើបសម្រាប់ តាមដានមើលបាតុភូតធម្មជាតិនេះក៏ដោយ ក៏នៅ ដំណាក់កាលដំបូង យើងមិនអាចជិះសេះលែងដៃ បានដែរ ព្រោះថា សមត្ថភាពមន្ត្រីរបស់យើងនៅមាន កម្រិត នៅឡើយ។ ឯកឧត្តម បានមានប្រសាសន៍ បញ្ជាក់ថា “យើងនឹងធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការឱ្យបាន រឹងមាំ ជាមួយនឹងឧតុនិយមបារាំង អន្តរជាតិ ដើម្បី ឱ្យមន្ត្រីរបស់យើងមានចំណេះដឹងកាន់តែប្រសើរ ឡើង នៅក្នុងការបញ្ជាប្រព័ន្ធរ៉ាដាទំនើបនេះ ព្រោះថា ឧបករណ៍ទាំងនេះ យើងបានធ្វើការបញ្ជាទិញ ដោយ ផ្ទាល់ពីប្រទេសបារាំង”៕